Nowalijki – co to jest?

Wraz z początkiem wiosny masz ochotę wprowadzić zmiany w diecie? Kuszą Cię soczyste kolory rzodkiewek, pomidorów i świeżych ogórków na sklepowych półkach? Sięgnij więc po młode warzywa! Najpierw jednak upewnij się, że wybierasz te, które faktycznie są zdrowe i pełne smaku. Sprawdź, czym są i jak kupować nowalijki.

Nowalijki – co to właściwie znaczy?

Czy wiesz, jakie produkty określane są jako nowalijka? Co to właściwie oznacza? Wiosenne nowalijki to świeże, młode warzywa. Ich intensywne kolory i aromat sprawiają, że trudno im się oprzeć. Najczęściej nowalijki również pysznie smakują. Do najpopularniejszych z nich zalicza się: rzodkiewki, cebulę dymkę, szczypiorek, świeżą sałatę oraz rzeżuchę. Następnie pojawiają się również pierwsze pomidory, ogórki, botwinka, szczaw, marchewka i pietruszka.
Takie warzywa można wykorzystać jako podstawę wielu dań. Przygotujesz z nich pyszną zupę albo sałatkę. Możesz też zabrać je ze sobą do pracy – wnętrze Twojej śniadaniówki zyska dzięki nim apetyczny wygląd, a Ty zapewne o wiele chętniej do niej sięgniesz!

Nowalijki – kiedy się pojawiają?

Pierwsze nowalijki dostępne są w sklepach już w marcu. Wtedy właśnie w marketach pojawia się rzeżucha, szczypiorek, a nawet rzodkiewka. Kolejne warzywa stają się dostępne w kwietniu. Należą do nich ogórki oraz różne odmiany pomidorów. Od marca w wielu sklepach królują już też główki świeżej sałaty, a nawet młoda marchew, kapusta czy pietruszka.
Wiosenne nowalijki przyciągają kolorami. Ich jedzenie kojarzy się ze zdrowiem. Co więcej – po szarej, ponurej zimie i deszczowym przedwiośniu jest po prostu przyjemne! Czy jednak na pewno wraz z pierwszymi, młodymi warzywami dostarczasz sobie cennych składników odżywczych – witamin i minerałów?

Czy nowalijki są zdrowe?

Kiedy wiesz już, co to są nowalijki, warto zastanowić się nad ich jakością. Świeże warzywa powinny przecież być pełne witamin. I faktycznie – jeśli są uprawiane zgodnie z naturalnym cyklem, bez używania sztucznych substancji poprawiających ich wygląd i kolor, można (a nawet powinno się) po nie sięgnąć. Takie nowalijki to warzywa pochodzące ze sprawdzonego źródła albo certyfikowanych, ekologicznych upraw.
Większość nowalijek dostępnych w popularnych marketach nie spełnia jednak wymagań jakościowych. Uprawiane na dużą skalę warzywa, które mają być dostępne jak najwcześniej, najczęściej są bardzo intensywnie nawożone. Dzięki temu w krótkim czasie uzyskują piękny kolor, są idealnie jędrne i aromatyczne. Takie nowalijki nie są źródłem zdrowia. Wręcz przeciwnie! Z uwagi na dużą zawartość azotynów mogą zaburzać pracę niektórych gruczołów (np. tarczycy), a nawet działać rakotwórczo.
Dlatego też nie spiesz się zanadto i nie sięgaj po wszystkie dostępne od początku marca warzywa! Nowalijki są zdrowe, jeśli pochodzą prosto z pola – a na takie trzeba zwykle poczekać nieco dłużej!

Nowalijka - zupy z wiosennych warzyw

Kiedy jednak w końcu pierwszorzędnej jakości nowalijki pojawią się w Twoim domu, wykorzystaj je np. do przyrządzenia wiosennych zup. Jedną z bardziej popularnych i lubianych jest zupa z botwinki. Do jej przygotowania potrzebujesz:

• 3-4 pęczki botwinki;
• 3 młode marchewki;
• 3 ziemniaki;
• pęczek koperku;
• 4 łyżki śmietany (opcjonalnie);
• sól, pieprz, cukier;
• 2 łyżeczki soku z cytryny;
• 1 litr bulionu;
• 2 łyżki oliwy z oliwek lub oleju;
• 3-4 ugotowane na twardo jajka (do podania).

Przygotuj też duży garnek, ostry nóż oraz durszlak, w którym opłuczesz botwinkę. Ziemniaki umyj, obierz i pokrój w kostkę. Marchewki pokrój w cienkie plastry. Botwinkę dokładnie umyj, oddziel liście od buraczków. Liście posiekaj, a buraczki obierz i pokrój w kosteczkę.
Do garnka wlej oliwę, a gdy się rozgrzeje – dodaj ziemniaki i marchewkę. Podsmażaj ok. 5-7 minut co jakiś czas mieszając. Wlej bulion i gotuj, aż warzywa będą miękkie (ok. 8-10 minut). Po ok. 3-4 minutach od zagotowania się bulionu do garnka dodaj buraczki. Do miękkich warzyw dodaj posiekane liście botwinki i gotuj kolejne 3-4 minuty. Wlej sok z cytryny, dopraw solą, pieprzem i cukrem. Wsyp koperek i – jeśli chcesz – zabiel zupę śmietaną. Podawaj z pokrojonym w ósemki jajkiem na twardo.
Chcesz przygotować zupę i wykorzystać inne nowalijki? Jakie warzywa się sprawdzą? Np. sałata! Przygotuj:

• główkę sałaty masłowej;
• 1,5 l bulionu (drobiowego lub warzywnego);
• pęczek szczypioru z cebulką;
• 1 łyżkę masła;
• 3 łyżki śmietany;
• 1 ząbek czosnku;
• sól, pieprz;
• 0,5 pęczka koperku;
• 3-4 jajka ugotowane na twardo (do podania).

Potrzebna będzie też deska do krojenia, nóż, mała patelnia oraz spory garnek. Wlej bulion do garnka i zagotuj. W tym czasie umyj sałatę i posiekaj drobno. Dodaj do bulionu i gotuj całość ok. 5 minut. Przeciśnij przez praskę czosnek, cebulę pokrój w drobną kosteczkę. Podsmaż warzywa na maśle i dodaj do zupy. Zabiel zupę śmietaną i dopraw do smaku. Podawaj z połówkami jajek oraz posiekanym koperkiem.

Jak wykorzystać nowalijki? Przepisy na pyszne dania

Najlepsze danie z wykorzystaniem nowalijek to bez wątpienia wiosenna sałatka! Od razu przygotuj pojemnik do przechowywania i zrób jej więcej – na pewno zjesz ze smakiem każdą ilość! Wykorzystaj:

• 1 główkę sałaty;
• 2 duże ogórki;
• pęczek rzodkiewki;
• puszkę kukurydzy;
• 4 jajka ugotowane na twardo;
• 5-6 plastrów szynki drobiowej;
• sól, pieprz, oliwę z oliwek.

Warzywa pokrój na kawałki i wymieszaj w dużej misce. Dodaj jajka, dopraw sałatkę i polej oliwą. Jeszcze raz wszystko ostrożnie wymieszaj, a potem zajadaj ze smakiem!
Równie pysznie jak sałatka będzie smakował wiosenny twarożek! Do jego przyrządzenia potrzebujesz tylko kilku produktów:

• twarożek wiejski albo 150 g twarogu i 50 g jogurtu naturalnego;
• 3-4 rzodkiewki;
• 0,5 pomidora;
• 0,5 papryki;
• 1 mały ogórek;
• szczypiorek;
• sól, pieprz.

Twarożek przełóż do miski. Jeśli korzystasz z połączenia twarogu i jogurtu, twaróg rozdrobnij widelcem, dodaj jogurt i wymieszaj obydwa składniki do połączenia w jednolitą masę. Warzywa pokrój w drobne kostki i dodaj do twarogu. Wymieszaj. Posyp posiekanym szczypiorkiem, dopraw solą i pieprzem do smaku. Taki twarożek wykorzystasz jako zdrową przekąskę albo zjesz z chlebem na kolację.
Nowalijki możesz też wykorzystać do przyrządzenia dania obiadowego. Np. makaronu z wyjątkowym pesto zrobionym na bazie… liści rzodkiewki! Spróbuj, zwłaszcza jeśli do tej pory je wyrzucałeś. Potrzebujesz tylko:

• makaron żytni lub pszenny – 200 g;
• 2 pęczki rzodkiewek (potrzebne będą tylko liście!);
• 3 ząbki czosnku;
• parmezan, orzeszki pinii (po 2 łyżki);
• sól, pieprz;
• 3 łyżki oliwy.

Makaron ugotuj według wskazówek na opakowaniu. Pozostałe składniki dokładnie zblenduj i wymieszaj z makaronem. Wyłóż na talerze, posyp odrobiną startego sera. Danie możesz udekorować świeżymi liśćmi bazylii, gałązkami oregano albo mięty.

Co to jest nowalijka i co można z niej przygotować? Czy nowalijki są zdrowe? Te i podobne pytania zadaje sobie na przedwiośniu wiele osób. Warto więc pamiętać o tym, aby nie spieszyć się i nie kupować każdego dostępnego na sklepowej półce warzywa. Lepiej poczekać dłużej i wybierać te ze sprawdzonych źródeł. To gwarancja pysznego smaku oraz zdrowia płynącego z jedzenia prawdziwych nowalijek!

Czytaj także:
Jak jeść i przechowywać wiosenne warzywa?
Wiosenne kanapki – co na nich położyć?
Sałatka wiosenna – 9 przepisów na lekkie sałatki z warzywami
Jak gotować warzywa na sałatkę?
Szparagi na patelni – jak je przygotować?
Sałatka wiosenna – 9 przepisów na lekkie sałatki z warzywami
Pieczarki do obiadu – poznaj najciekawsze pomysły!
Jak przyrządzić jarmuż do obiadu?